Судалгаагаар хамгийн өргөн тархалттай таван өвчний гуравт энэ эмгэг багтаж байдаг. Ихэвчлэн залуучуудад, тэр тусмаа хөдөөгийн хүн амын дунд илүү тохиолдог нь цаг агаарын нөхцөл, хувцас хунараа тохируулж өмсдөггүй, эриун цэврийн дэглэм хангалтгүй, эмнэлгийн тусламж цаг алдаж авдаг гэхчлэн олон шалтгаантай. Ялангуяа эмэгтэчэйчүүдэд энэ өвчин илүүтэй тохиолддог. Халдвар шээсний сүвээр дамжин дээш өгсөж бөөргийг гэмтээдэг онцлоготой. Бөөр шээсний замын өвчин үүсгэгч гол бактери бол гэдэсний савханцар юм. Энэ савханцар хүний бүдүүн гэдсэнд байрлаж байдаг бөгөөд шээстэй хамт гадагш гарсан бактери шээсний сүвэнд үлдэн өсч улмаар давсаг руу орон цистит гэх үрэвсэл үүсгэдэг. Шинж тэмдэг нь их ил. Ойр ойрхон шээс хүрч дүлүүлэх ба бага шээс гарна. Удалгүй дахиад л хүрнэ. Давсаг, шээсний сүдээр хатгаж, хорсож өвддөг. Заримдаа бие зарайн халуурах нь бий. 

   Шээс өтгөрч булингартах ба заримдаа цусархаг байх нь бий. Ийм шинж илэрвэл цистит давсагнаас хальж бөөрөнд хүрсний шинж юм. Ийм үед нь сайн эмчлүүлэхгүй бол бөөрөнд дамжин пиелонефрит гэх бөөрний тэвшинцэрийн өвчин болж архагшина.Ядарсан, даарч хөрсөн үед сэдрээд 2-5 хоногийн дараа илааршдаг учир хүмүүс төдийлөн тоохгүй явсаар хүндрүүлдэг талтай. Ер нь бөөр шээсний замыг үрэвсүүлэх шалтгаан цөөнгүй. Тухайлбал бөөрний болон давсагны чулуу, хүнд өвчний улмаас хэвтрийн дэглэмд удаан байсан хүмүүс, чихрийн ши жин өвятэй хүмүүст хүндрэл байдлаар өвчлөх эрсдэлтэйд тооцогддог. Эмэгтэй хүний шээсний сүд богино байдаг нь халдвар авах магадлалыг өндөрсдөг. Тиймээс шээсний дараа сайн арчиж хэвших, дотуур өмдөө өдөр бүр солих, ялангуяа бага насны охидын угаалга, цэвэрлэгээ ойр ойрхон хийж өгч, дотуур хувцасыг өдөр бүр сольж өгөх нь өвчинөөс сэргийлэх ач холбогтойг хэлэх нь илүүц бизээ. 
Бөөрний эмгэг зөвхөн бүсэлхийн ар хэсгээр өвдөх төдийгөөр хязгаарлагддаггүй. Нуруу хөших, хавирганы нуман доогуур хатгуулах, дотор муухайрч бөөлжих, огиулах шинж ч гарна. Дээр дурдсан шинж тэмдгүүд илэрсэн бол эмчид даруйхан хандаж, юуны өмнө бактерлогийн шинжилгээ хийлгэх хэрэгтэй. Эндээс өвчин үүсгэгч бактери тогтоогдоно. Түүний дараа антибиотикт мэдрэг чадвараа тогтоолгох нь чухал. Ийнхүү эмчлэх эмээ сонгоно. Бөөрний эмгэгүүд эмчилгээ сайн авдаг болохоор эм тариа эхлээд 2-3 хоногийн дараа өвдөлт зовиур арилдаг. Үүнээс болоод ихэнх хүмүүс эмчилгээгээ тасалж орхидог муу талтай. 

   Эмчийн зааврын дагуу курс эмчилгээгээ дуусгах хэрэгтэй. Зориулалтын эмчилгээтэй зэрэгцүүлэн биеийн эсэргүүцэл сайжруулах, амин дэм бүхий эмчилгээг мартаж болохгүй. Боломжтой бол хамрын хөндийн идээт үрэвсэл гамрит , өндгөвчний үрэвсэл, хорхойтсон шүд, хоолойн өвчин, хатиг бугалаа зэрэг халдвар тархаах эрсдэлтэй өвчнүүдийн аль нэг байгаа бол эмчлүүлэх нь бөөрний өвчин дахих, архагшихаас сэргийлдэг. Бөөр шээсний замын эмгэг нь зөвхөн давсаг, бөөрний эмгэгээр хязгаарлагдахгүй. Шээс бэлгийн замыг өвчлүүлдэг халдварт өвчнүүд тухайлбал заг хүйтэн, трихломонад, мөөгөнцөр, тэмбүү, бэлгийн хумхаа гээд бөөрийг гэмтээх олон өвчин байдгыг анхаарах хэрэгтэй. Эдгээр өвчнүүд хавсран тохиолдсон бол нөгөөгийнхөө шинж тэмдгийг бүдгэрүүлж оношлогдохгүй үлдэх нь цөөнгүй. Тиймээс шинжилгээг гүйцэт өгөх хэрэгтэй юм. Учир нь эдгээр өвчнүүдийн шинж тэмдэг төстэй ч эмчилгээний хэлбэр, эмийн төрөл нь өөр өөр байдаг болохоор тэр. Урьдчилан сэргийлэх үндсэн арга нь хувийн ариун цэвэр, цаг улмралдаа тохирсон хувцас хэрэглэх, ажил амралтаа зөв зохицуулах, бэлгийн харьцаанд орохдоо бэлгэвч хэрэглэж занших нь ач холбогдолтой байдаг. Эм тариа элбэг олон төрөлтэй болсон болохоор эмч сонголт хийж өгнө. Сүүлийн үед Нелидикс гэх эм үр дүнтэй байгаа тухай эмч нар хэлж байна.

Эх сурвалж: Олхонуд Шаабар

“Эрүүл мэнд” номоос...

Санамж: Энэхүү номыг зохиогчийн албан ёсны зөвшөөрөлтэй цувралаар нийтлэж байгаа тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлахыг хориглоно.